Page 29 - COSMILIFE2

www .k uad. or g YIL:1 SA YI:2 MAR T 2023

Biyolojik çeşitlilik, ekosistemlerin insanlığın oluşmasının yanı sıra, bazı türlerinde yok birçok farklılaşma mevcuttur. Bu canlılar,
refahı için gerekli olan yaşam destek olduğu belirtilmektedir. İnsan türünün ortak özelliklere sahip olmaktadır ve bu
sürecini sürdürebilme yeteneğinin ve ortaya çıkmasından sonra, türlerin yok ortak özelliklerin temelinde ortak genler
sağlıklı çevrenin bir göstergesidir. İklim olma hızı, insanların etkinliği oranında yatmaktadır.
değişikliği, kirlenme ve kaynakların aşırı artmıştır. Günümüzde yapılan bilimsel
ve sürdürülebilir olmayan kullanımı, geçen araştırma sonuçları, tropik bölgelerdeki GENETIK ÇEŞITLILIK
yüzyılda biyolojik çeşitliliği çok ciddi bir kuş türlerinin yaklaşık dörtte birinin yok
biçimde tahrip etmiş ve bu durum insan olduğunu göstermektedir. Yine bu araştırma Canlılar arasındaki biyolojik ve fiziksel
yaşamını tehdit eder duruma gelmiştir. sonuçlarında, canlı türlerinin yok olma farklılıkları belirleyen gen farklılıklarının
hızının, yeni türlerin evrimleşip ortaya çıkış oluşturduğu çeşitlilik türünü ifade etmek
Biyoçeşitlilik, bir ekosistem, biyom veya hızından 10 bin kat daha hızlı olduğunu için genetik çeşitlilik kavramı kullanılır.
tüm Dünya’da bulunan yaşam formlarının doğrulamaktadır. İnsan nüfusundaki artış Türlerinin arasındaki farklılıklar, değişen
çeşitliliğidir. İnsanların yaşamlarını hızının türlerin yok oluş hızıyla orantılı genetik çeşitlilik sayesinde ortaya çıkar.
sürdürebilmesi için yaşadıkları çevrede, olarak artması, bu görüşü desteklemektedir. Doğal düzen içerisinde yaşam koşullarına
temiz su ve havanın, verimli toprakların, Nüfus arttıkça doğal yaşam alanları, yeni uyum sağlama gibi süreçler de bu çeşitliliği
besinlerin ve diğer gereksinimlerinin yerleşim alanları, tarım alanları, ulaşım etkileyen faktörler arasındadır.
karşılandığı, kullanacağı çeşitli maddelerin yolları, fabrikalar, konutlar vb. insan Canlıların ait oldukları türler içerisindeki
bulunması gerekir. Yaşam için gerekli etkinliklerinde kullanılmaları sonucunda popülasyonlarda farklılık oluşmasının
madde ve koşullar, çevrenin abiyotik parçalanıp bozulmaktadır. temelinde, farklı genetik yapılar ve değişik
etkenleri ile bakteri, Protista, mantar, Biyoçeşitliliğin azalmasında, bu ve benzeri gen kombinasyonları yer almaktadır.
bitki ve hayvanlar tarafından sağlanır. Bu nedenlere bağlı olarak, habitatların yıkıma
canlıların tamamına biyoçeşitlilik denir. Bu uğramasının yanı sıra, ortama yabancı EKOSISTEM ÇEŞITLIĞI
çevredeki biyoçeşitlilik arttıkça o çevrenin türlerin girmesi aşırı kullanma ve besin
ekolojik hizmetleri de o oranda artar. Yalnız zincirlerindeki bozulmalar da etkili olur. Bir ekosistemi oluşturan şeyler arasında
bu artış biyolojik çeşitliliği oluşturan türler Küresel ısınma karasal ve tatlı su bitkiler, hayvanlar, toprak, su ve hava gibi
arasında dengeli etkileşimin gerçekleşmesi ekosistemleri ile bu alanlarda yaşayan canlı ve cansız varlıklar yer almaktadır. Bu
durumunda geçerlidir. Bu nedenle biyolojik insanların yararlandıkları biyolojik çeşitlilik varlıklar, kendi içlerinde ve çevresindeki
çeşitlilik arttıkça, ekosistemlerdeki madde ve ekosistem hizmetlerinin yok olması. canlılarla belirli ilişkilere sahiptir. Doğal
dolaşımı ve enerji akışları daha etkin halde düzenin temelini oluşturan bu ilişkiler,
gerçekleşir. Bunun aksine, ekosistemdeki Biyoçeşitliliği oluşturan canlıların birbiri ile karşılıklı bir bağımlılığa
biyolojik çeşitlilik azaldığında, ekosistem 4 temel unsur vardır: sahip olduğunu gösterir.
hizmetlerinde azalma olur. Örneğin, yılan Belirli bir uyum içinde yaşayan canlıların
bulunduğu ekosistemdeki fare ve kurbağa | Tür Çeşitliliği ve yer aldıkları ortamların farklılaşması
gibi türleri besin olarak kullanır. Böylece | Genetik Çeşitlilik ekosistem çeşitliliği kapsamına girmektedir.
fare ve kurbağa popülasyonlarının aşırı | Ekosistem Çeşitliliği Bu çeşitliliğin kaynağında coğrafi koşullar ve
artışı engellenir. Bunun sonucunda, fare | Ekolojik Olaylar (Proses) Çeşitliliği iklim farklılıkları gibi olgular yer almaktadır.
ve kurbağalarla aynı besini paylaşan diğer Ekosistemlere örnek olarak çöller ve yağmur
hayvanların besinlerden yararlanmalarına Uzun bir süreç boyunca devam eden evrime ormanları sayılabilir.
olanak verilmiş olur. bağlı olarak oluşan ekosistemin sağlıklı bir
Her türün ekosistem hizmetlerinin şekilde devam edebilmesi için sıralanan tüm EKOLOJIK OLAYLAR
oluşumunda etkisi vardır. Örneğin, bu unsurların önemsenmesi ve korunması (PROSES) ÇEŞITLILIĞI
ekosistemlerin kilit taşı türlerinin ekolojik gerekmektedir. Bunun sebebi de ilgili
işlevi diğer türlere oranla daha fazladır. unsurların farklı özelliklerde ve birbirlerini Bir ekosistemde canlı ve cansız varlıklar
Bu nedenle bu ekosisteme ait kilit taşı tamamlayıcı nitelikte olmasıdır. Sonuç arasında birçok etkileşim gerçekleşmektedir.
türleri yok olduğunda, ekosistem hızlı olarak, ekosistemi korumak ve yaşamın Uzun yıllardan beri devam eden bu süreçlere
şekilde değişmekte, bunun etkisiyle, sürdürülebilirliğini garanti altına alabilmek ekolojik proses de denmektedir.
ekosistem hizmetleri büyük oranda aksar için bütüncül bir yaklaşım gerekmektedir. Biyolojik çeşitlilik çerçevesinde karşılıklı
ya da tamamen bozulur. Azot bağlayan denge ve düzenin sağlanması ekolojik
bakteriler, mikoriza mantarlar (Bitkilerle TÜR ÇEŞITLIĞI prosesler sayesinde gerçekleşir.
mutealizm ilişkisinde olan mantarlar) açık Ekosistemdeki canlılar arasında yer
denizlerde yaşayan büyük kütleli Algler, Belirli bir bölgede yaşayan farklı alan ilişkilere, yani yukarıda tanımlanan
tropik bölgelerdeki palmiye ve incir türleri türleri ifade etmek için tür çeşitliliği proseslere, doğada bulunan av ve avcı
bulundukları ekosistemin kilit taşı türleridir. kavramı kullanılmaktadır. Bu sayede ilişkisi örnek olarak verilebilir.
bölgesel farklılıklar, belirli bir paydada
Biyolojik evrim işleyişinde belirtildiği gösterilebilmektedir. Unutmamak gerekir
gibi, evrimleşme sürecinde, yeni türlerin ki benzer veya aynı olan türler arasında da

Sayfa | 29