Page 14 - COSMILIFE-7

K O ZMETİK SEK T ÖR VE BİLİM DERGİSİ

MİKROPLASTİKLER

DÜNYAMIZI TEHDİT EDEN TEHLİKEYE

ALTERNATİF ÇÖZÜMLER

Dünya tarihi incelendiğinde her daim çeşitli Plastiklerin hafif olması, kolay şekillendirilme-
ürünler ve bu ürünleri saklayacak kaplara ihti- si, petrolün yan ürününden elde edilmesi ile
yaç duyulmuştur. Bu tarihsel süreç içerisinde ucuz olması, çeşitli türleri ile çok farklı esneklik
doğada mevcut hazır olan minerallerin şekil- ve mukavemet değerlerine sahip olması, pas-
lendirilmesi ve pişirilmesi ile seramik esaslı lanmaması ve çok farklı renklerde çok kolay
malzemeler tarihin eski zamanlarından beri üretilebilir olması hem nihai tüketici için cazip
kullanıldı. Bir diğer önemli grup da yüksek mu- bir ürün haline geldi hem de imalatçı insanlar
kavemetli metalik alaşımların geliştirilmesi ile için de çok çekici bir ürün oldu. Son 100 yıldır,
farklı uygulamalar geliştirildi ve bu 2 malzeme plastiklerin tüketiminin hızla artışı beraberinde
grubunun gelişimiyle kültürel alışkanlıklar de- ciddi bir atık yönetim problemi yarattı.
ğişti ve dünya tarihindeki çağlar da bu malze-
me türlerine göre isim aldı (Örneğin Bakır Çağı, Plastik malzemeler uygun şartlarda toplana-
Tunç Çağı gibi). bilse geri dönüşümü kolay olan malzemeler
olmasına karşın etkin toplama yöntemlerinin
Binlerce yıllık tarihsel süreçte gelişen bu mal- sağlanamaması ile birlikte plastikler birçok
zemelere alternatif polimerlerin ya da insanlar yerde atık dağları oluşturdu ve atıkları ile ne
arasında daha çok bilinen adı plastik malzeme- yapılacağı konusu çözümsüz bir hale geldi.
lerin icadı ise 20. Yüzyıl başlarında olmuştur Günümüzde plastiklerin sadece %9’u geri
ve 1930’lar ve 1940’lardan sonra polimerlerin dönüştürülebiliyorken aslında teknik olarak
ve plastiklerin kullanımı eksponansiyel bir şe- plastikler %100 geri dönüştürülebilen ürünler-
kilde hızla artmaktadır ve 20. Yüzyıl belki de dir. Plastiklerin etkin toplanamaması, düzgün
plastik çağı oldu. Polimerler bugün medikal istiflenememesi sonucunda insanlarda plastik-
Prof. Dr. M. Özgür Seydibeyoglu sektörden, ambalaj sanayisine, ısı yalıtım sek- lere karşı tepki oluştu. Hatta bazı çevrelerde,
)
töründen, çip sektörüne kadar her alanda çok popüler yazarların romanlarında şeytan icadı
önemli kullanımlara sahip oldu. Bunların yanı denecek kadar ilginç yorumlar yapılmıştır [1].
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi sıra uçak, otomotiv gibi ulaştırma araçlarında
Öğretim Üyesi da plastiklerin kullanımı son derece yaygın bir Plastikler kolay şekil almasının yanı sıra kolay-
hal aldı. 2020 yılındaki COVID-19 pandemisi ile lıkla da küçük parçalara dönüşebilmekte ve bu
beraber tüm ürünler (gıda ürünleri, temizlik küçük parçalara (5 mm’den küçük olan ürünler)
ürünleri ve daha niceleri) plastiklere sarılır oldu. ayrılan malzemelere zaman içerisinde mikrop-
lastikler denilmeye başlandı.

Sayfa | 14