Page 14 - COSMILIFE-3

K O ZMETİK SEK T ÖR VE BİLİM DERGİSİ

Sürdürülebilirlik konularına yönelik yaklaşım- cede kirletici olan maddelerden bazıları UV örneğin Şekil 1’de kullanıldıktan sonra evsel
lar, iklim değişikliği, kaynak ve enerji tasarrufu, kalkanları, bazı koruyucular (paraben, triklo- kanalizasyona ve daha sonra kentsel kanali-
atık ve karbon ayak izinin azaltılması ve so- san) ve plastiklerdir. Özellikle mikroplastikler zasyon şebekelerinde ve atık su arıtma tesis-
rumlu üretim ve tüketim gibi konularda daha şampuan, sabun, diş macunu, güneş kremi lerine karışmaktadır. Geleneksel atık su arıtma
dikkatli olmak için işlerinde sürdürülebilir bir gibi kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinde işlemleri, plastik mikro parçacıkların büyük
dönüşüm başlatmayı içermektedir. Sürdürü- hammadde olarak ve deterjan, temizlik sıvı- bir kısmını tutmaktadır ve kanalizasyondaki
lebilir bir ürünün yaşam döngüsünün tüm larında korozif parçacık olarak kullanılmakta- MP’ler daha sonra nehirlere ve nihayetinde
aşamaları yeşil referansları yansıtmalıdır. Bu dırlar. Mikroplastikler adsorbanlardır ve ağır denize ulaşmaktadır. Özellikle deniz ortamları,
nedenle, yeşil bir geçişe yönelik uzun vadeli bir metalleri üzerlerine çekerler, canlılarda üreme deniz yüzeyini ve su sütununu büyük ölçüde
sürdürülebilirlik vizyonu, sürdürülebilir üretim sorunlarına, doğum kusurlarına, kansere ne- kirleten ve tortularda uzun vadeli bir birikimi
ve tüketim çözümlerini yeniden düşünme ve den olabilmektedir. çok miktarda MP’nin varlığından etkilenmek-
uygulama ihtiyacı gerektirir. (18) Mikroplastik kullanıldıktan sonra mikrobon- tedir.
Sürdürülebilir ve sıfır atık kozmetik hedefine cuklar ve sentetik lifler oluşmaktadır. Örneğin Kozmetikte kullanılan “mikro boncukların”
ulaşmak için dikkate alınması gereken bazı piyasada bulunan peeling ürünlerinin çoğu yaklaşık %93’ü polietilendir (PE), fakat aynı
adımlar vardır. Bunlar yeniden tasarlamak, (eksfoliyatörler), aşındırıcı maddeler olarak zamanda polipropilen (PP), PE tereftalat (PET),
reddetmek, azaltmak, yeniden kullanmak sentetik mikroboncuklar (μB’ler) içermektedir. polimetil metakrilat (PMMA) de kullanılabil-
ve geri dönüştürmekten oluşan sıfır atık hi- Mikroboncuklar biyolojik olarak parçalana- mektedir. (25) Mikroplastikler bir kez kullanıl-
yerarşisidir. Örneğin, sıfır atık kozmetik için maz ve doğal ortama salındıklarında özellikle dığında şehir atık su sistemlerinde dolaşmak-
kozmetik ürünlerin ambalajlarının neden ol- sucul ekosistemler üzerinde olumsuz bir etki tadırlar, ancak küçük boyutlarından dolayı atık
duğu zararları engellemek için yeni ambalaj oluşturmaktadırlar, trofik zincirin tabanı dahil su tesislerindeki ön arıtma eleklerinden geçip
tasarlanmalıdır çünkü kozmetik ürünlerinin olmak üzere pek çok organizma tarafından alı- okyanuslara karıştığından mevcut parçacık-
satışların hızla artmasıyla birlikte kozmetik nabilmektedirler; midede tutunabildikleri için ların boyut aralığı, yüz temizleyicilerin artık
ambalajların kullanım aşamasından sonraki onları yiyen organizmalara zarar verir ve besin okyanusta önemli bir mikroplastik kirliliği
israfı da aynı anda artmaktadır. Ayrıca, tedarik zincirinde yukarıya doğru hareket ettikleri için kaynağı olabileceğini ve deniz besin zincirle-
zincirinin küreselleşmesi ve basitleşmesi ne- daha yüksek trofik seviyelere ulaşabilirler. rinin tabanındaki plankton ve filtreyle besle-
deniyle yeniden kullanılabilir ambalajdan tek nen organizmalar üzerinde hem kısa hem de
kullanımlık ambalajlara geçiş olmuştur. Sıfır uzun vadeli etkileri olacağını göstermektedir.
atık kozmetik hedefi için geri dönüşüm odaklı BIR ATIK OLARAK KOZMETIK AMBALAJLAR
bir malzeme seçimi gerekmektedir. Seçilen
yeni malzemeler ile yeni bir ambalaj tasarlanır Kozmetik ürünlerin pek çoğu kolay bozulabi-
ve böylelikle geri dönüşüm ve yeniden kulla- len malzemelerden oluşmaktadır. Bu neden-
nım yoluyla ambalajın tüm yaşam döngüsü den dolayı, paketlenmiş bir kozmetik ürünü
süresinde çevresel etkisini azaltmak mümkün korumak için paketleme malzemesinin özel-
olabilecektir. Sıfır atık kozmetik için hedefler- liklerini, uygun paketleme şeklini, taşıma, de-
den bir tanesi ise ürün içeriğinin değişmesi ol- Şekil 1: polama ve dağıtım koşullarını dikkate almak
duğundan yukarıdaki paragrafta bahsedilmiş- a) Bir saç şampuanındaki μB’ler (polietilen); gereklidir. Plastikler, şeffaflık, yumuşaklık,
ti. Çünkü şampuanlar, saç kremleri, sabunlar, b–c) Kozmetik ürünlerden ekstrakte edilen sertlik, ısıyla yapışma kabiliyeti ve iyi bir ağırlık
vücut yağları ve güneş kremleri gibi durulanan μB’ler; d) bir kozmetik üründe listelenmiş bir oranı gibi özelliklere sahiptirler ve bu yüzden
ürünler bir kanalizasyon arıtma tesisine taşınır μB içeriği örneği. kozmetik ürünlerin ambalajlanması için ana
ve daha sonra nehirlere karışır. Bu ürün kate- Durulanan kozmetiklerdeki μB’ler (ürün am- malzeme haline gelmişlerdir ve yaygın olarak
gorilerinde yer alan her bir ham maddenin balajındaki içerik listesinde belirtildiği gibi, kullanılmaktadırlar. Fakat kozmetik ürünler
ekotoksisitesine ilişkin parametreler, çevresel için kullanılan bu plastik ambalajların tekrar
etkilerini değerlendirmek için analiz edilmeli
ve çevre için daha sürdürülebilir hammadde-
lerin seçilmelidir, daha düşük çevresel etkiye
sahip daha sürdürülebilir kozmetik ürünlere
öncelik verilmelidir. Ve daha düşük çevresel
etkiye sahip daha sürdürülebilir ürünler ge-
liştirilmelidir.
BIR ATIK OLARAK KOZMETIK ÜRÜNLER

Günümüzde kozmetik ürünler ve kişisel ba-
kım ürünleri, çok miktarlarda ve yaygın ola-
rak kullanılmaktadır. Bu ürünlerin çok fazla
kullanımları, fazlaca çevreye geri sızmalarına
neden olmaktadır. Geri sızan bu ürünlerin içe-
risinde biyolojik olarak aktif ve biyobirikim
potansiyeli olan pek çok ürün bulunmaktadır;
bu ürünler ekosistem ve insan sağlığı için teh-
like oluşturmaktadır. Bu ürünlerden çevresel
kaygı açısından önemli olan ve yüksek dere-

Sayfa | 14