Page 16 - COSMILIFE2
P. 16

K O ZMETİK SEK T ÖR VE BİLİM DERGİSİ





          Plastik kirliliği hayatı


          olumsuz etkiliyor








          Plastiklerin uzun vadeli geri dönüşüm
          süresi ortalama bin yıldır. Her yıl üretilen

          bu yüksek sayılar çevreye büyük zararlar
          vermektedir. Araştırmacılara göre,

          plastiğin de hammaddesi, petrol rezervleri
          2042’de tükenecek. Bu demek oluyor
          ki, insanlar petrolü yalnızca 22 yıl daha

          kullanabilecektir.





          Plastik, doğadaki organik ve        yıl). Bu iki faktör birlikte, çevrede yüksek   toplam biyokütlesini aşmaktadır.
          inorganik bazı elementlerin         bir plastik kirliliğine yol açmıştır.  Bazı araştırmacılar, 2050 yılına kadar
          oluşturduğu monomer                 2020 itibarıyla, dünya çapında her   okyanuslarda ağırlıkça balıktan
          adı verilen moleküllerin            yıl yaklaşık 450 milyon ton plastik   daha fazla plastik olabileceğini öne
                                                                               sürümektedir.
          belirli bir sıcaklık ve basınç      üretilmektedir. 1950’lerden 2018’e kadar
                                              dünya çapında tahmini 6,3 milyar ton
          altında, katalizör yardımıyla       plastik üretildi, bunun tahmini yüzde   PLASTIĞIN SAĞLIĞA ZARARLARI
          daha kompleks bir yapıya            9’u geri dönüştürüldü ve yüzde 12’si de   Günümüzde dayanıklı/dayanıksız,
          sahip olan polimerlere              yakıldı. Bu büyük miktardaki plastik atık   sert/yumuşak, tek kullanımlık/çok
          dönüştürülmesiyle oluşan            çevreye karışıyor ve araştırmalar deniz   kullanımlık gibi farklı türlerde plastikler
                                                                               bulunmakta, bu plastik türleri özellikle
          maddelerdir. Kelime olarak          kuşlarının yüzde 90’ının vücutlarında   gıda ambalajlarında kullanılmaktadır.
                                              plastik kalıntı bulunduğunu öne sürüyor.
          plastiğin anlamı, “yumuşak”
          ve “kolay şekil verilebilen”dir.    Bazı bölgelerde, plastik tüketimini   Plastik ürünlerin içerdiği Bisfenol A ve
                                                                               Flalein adlı maddelerin, gıdaya geçtiği
          Plastiği tanımlarken sıkça          azaltarak, çöpleri temizleyerek ve plastik   taktirde, kanserojen etkilerinin yanı
                                              geri dönüşümünü teşvik ederek, serbest
          kullanılan polimer kelimesi         alanda plastik kirliliğinin önemini   sıra, tiroit bezini, pankreası, kadınlarda
          ise, “birçok parçadan oluşan”       azaltmak için önemli çabalar olmuştur.   yumurtalıkları, erkeklerde ise testisleri
          anlamına gelir. Polimerler          Ancak plastik kirliliğini önlemede geri   etkilediği ve kısırlığa neden olduğu,
          kısa zincirli moleküllerin          dönüşüm de dahil olmak üzere mevcut   plastik ürünleri fazla kullanan kişilerde,
                                                                               özellikle karaciğer enzimlerinin
          kimyasal olarak kesilip             çözüm önerilerinin hiçbirinin yeterli   yükseldiği ve karın yağlanmasının
                                              olamadığı, bu nedenle küresel olarak
          birleştirilmesi ile oluşturulan     plastik üretiminin sınırlandırılması   arttığı da tespit edilmiştir. Ayrıca
          uzun zincirli moleküllerden         konusunda birçok bilim insanı    bu maddeler çocuklarda genetik
          oluşur.                             hemfikirdir. 1991’den itibaren 2018   yapıyı değiştirebilmekte, davranış
                                              yılı itibarıyla plastik kullanımına 51   bozukluklarına sebep olabilmektedir.
                                              ülkede yasak getirilmiş, 39 farklı ülkede
          Kirletici olarak hareket eden plastikler,   ise plastik poşetler vergilendirilmiştir.   Gerek dayanıklılığı arttırmak gerekse
          boyuta göre mezo, mikro veya makro   Plastik tüketimini azaltmak üzere   farklı ve istenilen özellikte ürün elde
          döküntü olarak kategorize edilir. Plastikler   Avrupa Parlamentosu’nun 2015 yılında   etmek amacıyla plastik üretiminde
          ucuz ve dayanıklıdır, sonuç olarak insanlar   çıkardığı, Avrupa genelinde plastik poşet   Bisfenol A’nın (BPA), kurşun, bakır,
          tarafından plastik üretim seviyeleri   kullanımını azalmak amaçlı yönetmelik   kadmiyum gibi ağır metallerin, fitalat
          yüksektir. Bununla birlikte, çoğu plastiğin   bu konudaki çalışmalara örnektir.  gibi zararlı olabilecek katkı maddelerinin
          kimyasal yapısı onları birçok doğal bozunma                          kullanıldığı bilinmektedir. Ayrıca
          sürecine dirençli hale getirir ve sonuç olarak   2020 itibarıyla, üretilen plastik küresel   plastikler lipofilik (yağda çözünen)
          bozulmaları arasında yavaştır (100 ila bin   kütlesi, tüm kara ve deniz hayvanlarının   özelliktedir ve PBDE, DDT, PAH, PCB


          Sayfa   |  16
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21